Od 1 stycznia 2021r nastąpią zmiany w rozliczeniach podatkowych Polaków pracujących za granicą.

Od 1 stycznia 2021r poszerzy się grupa krajów, której dotyczą zmiany. Kraje, których metoda unikania podwójnego opodatkowania została już zmieniona przez Konwencję MLI. Będą to: Belgia, Dania, Kanada, Norwegia i Portugalia.

Już od 1 stycznia 2020r takiej zmiany już w przypadku dochodów uzyskiwanych w takich państwach jak:

• Finlandia,
• Irlandia,
• Izrael,
• Japonia,
• Litwa,
• Nowa Zelandia,
• Słowacja,
• Wielka Brytania.

Na czym ta zmiana polega

W zawartych przez Polskę umowach występują dwie metody unikania podwójnego opodatkowania:

• metoda wyłączenia z progresją
• metoda proporcjonalnego odliczenia

W niektórych przypadkach stosowana jest metoda proporcjonalnego odliczenia. Ma to miejsce, gdy dochód został uzyskany w państwie niemającym zawartej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Opodatkowanie dochodów z pracy najemnej wykonywanej za granicą podlega pewnym regulacjom. Są one zawarte w dwustronnych umowach w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Zgodnie z generalną zasadą wynagrodzenie z tytułu pracy najemnej wykonywanej przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym z umawiających się państw podlega opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim państwie. W takim przypadku dochód może być opodatkowany zarówno w państwie miejsca zamieszkania, jak i w państwie, w którym wykonywano pracę.

Od tej ogólnej zasady, umowy przewidują wyjątek. Zgodnie z nim, wynagrodzenie za pracę najemną wykonywaną w drugim państwie, może być opodatkowane tylko w państwie zamieszkania osoby uzyskującej wynagrodzenie.

Jednak będzie tak wtedy, gdy spełnione zostaną równocześnie trzy warunki:

• odbiorca wynagrodzenia przebywa w drugim państwie nie dłużej niż przez określony czas. (najczęściej jest to 183 dni w roku kalendarzowym lub w ciągu kolejnych 12 miesięcy, licząc od dnia przybycia do tego państwa)
• wynagrodzenie jest ponoszone przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca lub siedziby w drugim państwie
• wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim państwie.

Niespełnienie któregokolwiek z tych warunków oznacza, że otrzymane wynagrodzenie może być opodatkowane zarówno w państwie, w którym praca jest wykonywana, jak i w państwie, w którym osoba uzyskująca wynagrodzenie ma miejsce zamieszkania.

Umowy dwustronne w sprawie unikania podwójnego opodatkowania

Opodatkowanie dochodów z pracy najemnej wykonywanej za granicą podlega regulacjom zawartym w dwustronnych umowach w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Zgodnie z generalną zasadą, obowiązującą w tego typu umowach, wynagrodzenie z tytułu pracy najemnej wykonywanej przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym z umawiających się państw podlega opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim państwie. W takim przypadku dochód może być opodatkowany zarówno w państwie miejsca zamieszkania, jak i w państwie, w którym wykonywano pracę.

Od tej ogólnej zasady umowy przewidują wyjątek, zgodnie z którym wynagrodzenie za pracę najemną wykonywaną w drugim państwie może być opodatkowane tylko w państwie zamieszkania osoby uzyskującej wynagrodzenie.

Będzie tak wtedy, gdy spełnione zostaną równocześnie trzy warunki:

• odbiorca wynagrodzenia przebywa w drugim państwie nie dłużej niż przez określony czas (najczęściej jest to 183 dni w roku kalendarzowym lub w ciągu kolejnych 12 miesięcy, licząc od dnia przybycia do tego państwa) oraz
• wynagrodzenie jest ponoszone przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca lub siedziby w drugim państwie oraz
• wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim państwie.

Niespełnienie któregokolwiek z tych warunków oznacza, że otrzymane wynagrodzenie może być opodatkowane zarówno w państwie, w którym praca jest wykonywana, jak i w państwie, w którym osoba uzyskująca wynagrodzenie ma miejsce zamieszkania. W takim przypadku, jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce uzyskuje dochody z tytułu pracy najemnej wykonywanej za granicą, które mogą być również opodatkowane w drugim państwie, podwójnemu opodatkowaniu tego dochodu zapobiega się poprzez zastosowanie właściwej metody unikania podwójnego opodatkowania określonej w stosownej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Metoda wyłączenia z progresją

Metoda wyłączenia z progresją oznacza, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty za granicą, zwolniony z opodatkowania na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jednak dla ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu – podlegającego opodatkowaniu w Polsce – stosuje się stawkę podatku właściwą dla całego dochodu, tzn. łącznie z dochodem osiągniętym za granicą.

Metodę wyłączenia z progresją przewidują m.in. umowy zawarte z: Albanią, Belgią, Chinami, Chorwacją, Cyprem, Czechami, Danią, Estonią, Finlandią, Francją, Grecją, Hiszpanią, Indonezją, Japonią, Kanadą, Kuwejtem, Litwą, Łotwą, Niemcami, Norwegią, Portugalią, Republiką Południowej Afryki, Rumunią, Słowacją, Szwecją, Tunezją, Turcją, Ukrainą oraz Włochami.

Przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją podatnik ma obowiązek składania zeznania rocznego, jeżeli:

• osiągnie inne dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej
• będzie chciał skorzystać z preferencyjnego rozliczenia rocznego, tzn. złożyć zeznanie łącznie z małżonkiem lub opodatkować dochody w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci

Metoda odliczenia proporcjonalnego

Metoda odliczenia proporcjonalnego oznacza, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie.

Metodę odliczenia proporcjonalnego przewiduje się m.in. w umowach zawartych z: Austrią, Holandią, Kazachstanem, Irlandią, Rosją, Słowenią i Stanami Zjednoczonymi czy Wielką Brytanią. Przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym dochodu uzyskanego za granicą istnieje zawsze bez względu na to, czy oprócz dochodów z zagranicy podatnik uzyskał inne dochody opodatkowane w Polsce według skali podatkowej. Jeżeli podatnik przebywa czasowo za granicą i osiąga dochody z wykonywanej tam pracy bez pośrednictwa płatnika, to ma dodatkowo obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 17% tych dochodów (może również zastosować wyższą stawkę wynikającą ze skali podatkowej), w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócił do kraju. Jeżeli termin płatności zaliczki przypada po zakończeniu roku podatkowego, należny podatek jest płatny przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania. Przy wpłaceniu zaliczki podatnik również może odliczyć – w odpowiedniej proporcji – podatek zapłacony za granicą.

Wynika z tego, że obowiązek złożenia w Polsce zeznania podatkowego nie powstaje jedynie w przypadku, gdy podatnik uzyskał dochód z państwa, z którym obowiązująca umowa przewiduje, jako metodę unikania podwójnego opodatkowania, metodę wyłączenia z progresją i nie uzyskał on w tym samym roku podatkowym innego dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej (jeżeli nie korzysta z rozliczenia wspólnego z małżonkiem lub opodatkowania w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci). W każdym innym przypadku osoba osiągająca dochody z zagranicy zamieszkała w Polsce, będzie mieć obowiązek rozliczenia się w polskim urzędzie skarbowym.

W poniższej tabeli zaprezentowano UPO z państwami, w których metoda unikania podwójnego opodatkowania została już zmieniona przez Konwencję MLI bądź zostanie zmieniona w najbliższym czasie:

dochody uzyskiwane od 1.01.2019 r.	dochody uzyskiwane od 1.01.2020 r.	dochody uzyskiwane od 1.01.2021 r.	dochody uzyskiwane od 1.01.2022 r.
Austria Słowenia	Wielka Brytania Irlandia Finlandia Izrael Japonia Litwa Nowa Zelandia Słowacja	Norwegia Belgia Kanada Dania Portugalia	Jordania

Poniżej wyjaśnienia dot. zmian w opodatkowaniu osób fizycznych pracujących za granicą, związanych z wejściem w życie Konwencji MLI.

Zasady ogólne opodatkowania w Polsce osób pracujących za granicą

Sam fakt posiadania polskiego obywatelstwa nie oznacza automatycznie, że osoba jest zobowiązana do zapłaty podatku w Polsce. O tym gdzie i w jakim zakresie podlega się opodatkowaniu, decyduje przede wszystkim tzw. rezydencja podatkowa (miejsce zamieszkania dla celów podatkowych).
Zgodnie z polską Ustawą PIT zasadą jest, że polskim rezydentem podatkowym jest osoba fizyczna, która
w Polsce:

• przebywa większą część roku (ponad 183 dni w roku podatkowym) lub
• posiada centrum interesów osobistych lub gospodarczych (tzw. ośrodek interesów życiowych).

Jeżeli w świetle ustawodawstwa wewnętrznego dwóch państw dana osoba fizyczna jest uznawana za rezydentna podatkowego obu państw, konflikt rezydencji należy rozstrzygnąć poprzez zastosowanie reguł kolizyjnych określonych we właściwej UPO (zazwyczaj art. 4 ust. 2 UPO). Należy podkreślić, że ocena rezydencji podatkowej wymaga każdorazowo dogłębnej analizy całokształtu okoliczności dotyczących jej związków z danym państwem. W pewnym uproszczeniu można jednak przyjąć, że:

1. osoba fizyczna, która przeniosła się na stałe za granicę razem ze swoją rodziną, nie jest już polskimi rezydentami podatkowymi;
2. natomiast jeżeli osoba fizyczna wyjeżdża do pracy za granicę na krótki czas i wraca do Polski (np. przebywa tu jej rodzina), to jako polski rezydent podatkowy podlega opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów (nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku w Polsce).

W odniesieniu do osób, o których mowa w pkt 1) powyżej — zmiana przez Polskę metody unikania podwójnego na podstawie Konwencji MLI nie ma wpływu na ich sytuację, gdyż są one rezydentami podatkowymi innego państwa. Nie podlegają więc w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów, a jedynie od dochodów, które uzyskują w Polsce (np. z tytułu otrzymywanego czynszu za wynajem mieszkania położonego w Polsce).

Natomiast w odniesieniu do osób, o których mowa w pkt 2) – zmiana metody unikania podwójnego opodatkowania będzie mieć wpływ na ich rozliczenia podatkowe w Polsce. Nie musi jednak automatycznie oznaczać obowiązku zapłaty podatku w Polsce. Szczegóły prezentujemy poniżej.

Zmiana metody unikania podwójnego opodatkowania na podstawie Konwencji MLI

Zeznania podatkowe

Rozliczanie zagranicznych dochodów zgodnie z metodą proporcjonalnego zaliczenia oznacza obowiązek złożenia w Polsce zeznania podatkowego, w którym należy wykazać dochody z pracy za granicą. Obowiązek ten wystąpi bez względu na to, czy oprócz dochodów z zagranicy podatnik uzyskał inne dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce.

Dochody z pracy za granicą należy wykazać na formularzu PIT-36, wraz z załącznikiem PIT/ZG (Informacja o wysokości dochodów/przychodów z zagranicy i zapłaconym podatku).

Termin na złożenie zeznania: do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Ulga abolicyjna

Sam fakt złożenia zeznania nie oznacza jednak automatycznie obowiązku zapłaty podatku w Polsce. Podatnik ma bowiem możliwość skorzystania z tzw. ulgi abolicyjnej

Dzięki zastosowaniu ww. ulgi, ostateczna wysokość podatku płaconego w Polsce od tych dochodów będzie taka sama jak przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją, czyli dochód uzyskany za granicą nie będzie opodatkowany w Polsce.

Zaliczki na podatek

W przypadku zastosowania do dochodów zagranicznych metody zaliczenia proporcjonalnego, jeżeli podatnik przebywa czasowo za granicą i osiąga dochody z wykonywanej tam pracy bez pośrednictwa polskiego płatnika, to po powrocie do kraju ma obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy.

Przy kalkulacji zaliczek podatnik może odliczyć podatek zapłacony za granicą (w odpowiedniej proporcji). Nie uwzględnia się jednak ulgi abolicyjnej (ma ona zastosowanie dopiero przy rozliczeniu rocznym).

Wysokość zaliczki: 17% ww. dochodów (można jednak zastosować wyższą stawkę wg skali podatkowej).

Termin płatności zaliczek:

• do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik wrócił do kraju; albo
• jeżeli termin płatności zaliczki przypada po zakończeniu roku podatkowego — w terminie
  złożenia zeznania rocznego (tj. do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym).

Ograniczenie poboru zaliczek:

• podatnik może złożyć wniosek o ograniczenie poboru zaliczek w trakcie roku podatkowego;
• we wniosku należy uprawdopodobnić, że zaliczki byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy;
• wniosek składa się do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania podatnika (przed terminem płatności zaliczek, których wniosek dotyczy).